Θέσεις του Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας Κλέαρχου Περγαντά για τον πολιτισμό και τον τουρισμό
«…Χρόνια μιλάμε για τον εναλλακτικό τουρισμό και για τον τρόπο ανάπτυξής του. Πιστεύω πως, για τη χώρα μας, η σπουδαιότερη μορφή εναλλακτικού τουρισμού είναι ο πολιτιστικός τουρισμός. Για την ακρίβεια, πιστεύω πως, στην πραγματικότητα, όλες οι μορφές τουρισμού εμπεριέχουν κάποιο πολιτιστικό στοιχείο. Μ΄αυτή τη προσέγγιση είναι δεδομένη η μεγάλη δυναμική των πολιτισμικών μας αγαθών στην ανάπτυξη του τουρισμού. Έχω τη μέγιστη τιμή αφενός να είμαι Βοιωτός και αφετέρου να υπηρετώ από την θεσμική μου θέση όλη τη Στερεά Ελλάδα. Έχω την τιμή, η διαδρομή του βίου και της πολιτείας μου να γίνεται στη γη ενός ανεξάντλητου πολιτιστικού αποθέματος και μιας παγκόσμιας κληρονομιάς. Είναι εκ του περισσού να αναφερθώ σε πόλεις, αρχαιολογικούς τόπους, νεώτερα μνημεία, θρησκευτικούς χώρους και πλούσιο φυσικό κάλλος. Είναι πλούσια η αρίθμησή τους κι ακόμα πλουσιότερη η σημασία τους. Το βασικό ζήτημα είναι να δώσουμε πνοή στους θησαυρούς του τόπου μας και να τα αναδείξουμε ως σημεία αναφοράς όχι μόνο της περιοχής που βρίσκονται, αλλά ως πολιτιστικά αγαθά της ανθρωπότητας, γιατί στην πραγματικότητα εκεί ανήκουν.
Πριν απ΄όλα λοιπόν εμείς χρειάζεται να επικεντρωθούμε στο πολιτιστικό μας απόθεμα, φροντίζοντας και για την προστασία του και για την διαθεσιμότητά του σε όλους. Οι δυνατότητες ανάπτυξης του τουρισμού, πάνω σ΄αυτή τη βάση, έρχονται ως μοιραία συνέπεια. Συνέπεια, που επίσης πρέπει να φροντίσουμε να είναι θετική και να παράγει προσθετικότητα και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
Ένα βασικό ερώτημα, που χρειάζεται να το απαντήσουμε με προσοχή, είναι αν η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι αντικείμενο ή υποκείμενο του τουρισμού. Σίγουρα, πρωταρχική σημασία έχει, η επί τόπου διατήρησή της, χωρίς να κινδυνεύει η αυθεντικότητά της. Απ΄τη μια πλευρά μπαίνει το θέμα της ύπαρξης υποδομών και τουριστικών εγκαταστάσεων, όσο το δυνατόν πιο κοντά στους πολιτιστικούς τόπους ή χώρους. Αυτή η προσέγγιση καθιστά την πολιτιστική κληρονομιά αντικείμενο του τουρισμού και μπορεί να την απαξιώσει γρήγορα. Απ΄την άλλη πλευρά οι μνημειακοί χώροι, χωρίς τις βασικές υποδομές, κινδυνεύουν να μείνουν απομονωμένοι, ακόμα κι αν βρίσκονται κοντά σε μεγάλα τουριστικά κέντρα.Το να είναι λοιπόν η κληρονομιά, αντικείμενο ή υποκείμενο του τουρισμού, αποτελεί μια πολύ ευαίσθητη ισορροπία. Με βάση την κανονική διδακτική της αποστολή, η πολιτιστική κληρονομιά, πρέπει να παρουσιάζεται στους επισκέπτες αναλλοίωτη και χωρίς να απειλείται από οικονομικές παρεμβάσεις.Αναμφισβήτητα, η τουριστική ανάπτυξη αποτελεί εθνική προτεραιότητα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Η αναπροσαρμογή του παραδοσιακού μοντέλου «ήλιος – θάλασσα» σε θεματικές, διαφοροποιημένες μορφές τουρισμού είναι ευκαιρία και πρόκληση ταυτόχρονα. Ειδικά για την περίπτωση του πολιτιστικού τουρισμού, η ισορροπία – που ανέφερα παραπάνω – είναι η λέξη – κλειδί, για να πετύχουμε αειφόρο και ποιοτικό τουρισμό. Τουρισμό, ο οποίος θα μπορεί να είναι θεμέλιο μιας συνεχούς και δυναμικής αναπτυξιακής διαδικασίας, και δεν θα ενσαρκώνει το τελικό σημείο της ανάπτυξης. Πρόκληση είναι να σπάσουμε τα στερεότυπα του παρελθόντος και να κινηθούμε στις διαδρομές μιας σύγχρονης κουλτούρας, που προστατεύει και αναδεικνύει την ιστορία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον μας. Ευκαιρία είναι να διορθωθούν λάθη του παρελθόντος, που οδήγησαν στο μαζικό και – σε πολλές περιπτώσεις – καταστροφικό τουρισμό.……………..
Θέλουμε τον πήχυ ψηλά. Έχουμε πλούσια και ανεξάντλητη την πρώτη ύλη του πολιτιστικού τουρισμού.Χρειαζόμαστε συγκεκριμένες εθνικές πολιτικές γι΄αυτή την κατεύθυνση. Πολιτικές σαφείς και χειροπιαστές. Πολιτικές που θα αποδίδουν πραγματικό νόημα στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Θέλω να δώσω έμφαση σ΄αυτό, γιατί η πολιτεία επιχειρεί τις μεταρρυθμιστικές της παρεμβάσεις, με χωροταξικά σχέδια ασαφή κι αόριστα. Με σχεδιασμούς, που στην πράξη, ακυρώνουν την τοπική ανάπτυξη και κατ΄επέκταση και την εθνική. Γιατί – ας μην γελιόμαστε – ο κάθε ένας τόπος και η κάθε μια περιοχή συνδεδεμένα και πλαισιωμένα, συγκροτούν το εθνικό μας κεφάλαιο. Η ανάπτυξη του τουρισμού με σημείο αναφοράς τον πολιτισμό, δεν είναι στατική έκφραση. Είναι έννοια, που μάλιστα, εμπεριέχει δομικά και αισθητική και ηθική. Αυτές λοιπόν, την αισθητική και την ηθική, θα πρέπει επιτέλους να τις αποδώσουμε σε σχεδιασμούς που τις εκφράζουν και σε στρατηγικές που τις αναδεικνύουν. Είναι τραγικό την αισθητική και την ηθική του πολιτισμού, να τις θυσιάζουμε στο βωμό μιας ανάπτυξης στρεβλής ή επιλεκτικής ή κοντόφθαλμης.
Μιας ανάπτυξης που περιθωριοποιεί τις τοπικές δυνατότητες και τις κοινωνίες.Στους κεντρικούς σχεδιασμούς, ακόμα κι αν υπάρχουν οι καλλίτερες των προθέσεων, ελλοχεύει ένας κίνδυνος: η οριζόντια αντιμετώπιση όλων των θεμάτων. Το επιχείρημα αυτής της ισότητας, παράγει απλώς την ανισότητα. Η ισότητα γίνεται ισοπέδωση.Εδώ ακριβώς έρχεται η προσέγγιση της τουριστικής ανάπτυξης – και γενικότερα της ανάπτυξης – «από τη βάση προς τα πάνω». Εδώ ακριβώς έρχεται ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης, γιατί – εκ των πραγμάτων - μπορεί να κάνει τη διαφορά. Μπορεί να αξιολογήσει δυνατότητες και να κατευθύνει τις προτεραιότητες, με βάση τα ιδιαίτερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά κάθε τόπου.
Μιλώντας λοιπόν από την οπτική της Στερεάς Ελλάδας και εξαιρώντας τις ήδη ανεπτυγμένες ή προβεβλημένες περιοχές της, μπορούμε να προχωρήσουμε σε διαφοροποιημένη τουριστική ανάπτυξη. Στόχος μας είναι, η Περιφέρειά μας, υπερβαίνοντας τις παραδοσιακές του σχέσεις με την τοπική οικονομία, να λειτουργεί ως σύγχρονος χώρος, που αξιοποιεί το πολιτιστικό του κεφάλαιο και κινητοποιεί το ανθρώπινο δυναμικό του τόπου. Όραμά μας είναι να δομήσουμε την Περιφέρειά μας, έτσι που να «αφηγείται» την ιστορία της, να ενισχύει την ταυτότητα και την φυσιογνωμία της, να βιώνει το δικό της παρελθόν – παρόν – μέλλον, να δίνει κοινό νόημα στην πραγματικότητα των κατοίκων του, να «κεφαλαιοποιεί» την αρχιτεκτονική, τα μνημεία, την κουλτούρα και τη σύγχρονη μορφή της. Να είναι μια Περιφέρεια, που πιστεύει στον εαυτό της και αναπτύσσεται με οικονομική διαφοροποίηση. Αναπτύσσοντας τον τουρισμό στη Στερεά Ελλάδα σε πολιτιστική βάση και εννοώ ιστορικά, αρχαιολογικά, θρησκευτικά, φυσιολατρικά, συγκροτούμε ένα βασικό αναπτυξιακό θεμέλιο. Γιατί εκτός από την οικονομική τόνωση, εμείς το βλέπουμε σαν ευκαιρία για συνολική ανάπτυξη: των αγροτικών, των ορεινών, των παράκτιων και άλλων περιοχών. Η ανάπτυξη του τουρισμού στη δική μας φιλοσοφία, δεν λειτουργεί σε βάρος των άλλων δραστηριότητων του τόπου μας. Στο δικό μας σχεδιασμό, ο ανταγωνισμός των οικονομικών τομέων δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος – ότι χάνει ο ένας, το κερδίζει ο άλλος.
Εμείς βλέπουμε προσθετική διάσταση και στοχεύουμε στην «κεφαλαιοποίηση» των δράσεων. Τόσο ο προγραμματισμός μας, όσο και ένα σύνολο ενεργειών μέχρι τώρα, επικεντρώνονται σ΄αυτή την κατεύθυνση. Η Στερεά Ελλάδα είναι τόπος τουρισμού, κάθε ενδιαφέροντος και όλων των εποχών. Καταβάλλουμε και θα συνεχίσουμε κάθε προσπάθεια, που θα κάνει τον πολιτιστικό τουρισμό κεντρικό αναπτυξιακό άξονα της Περιφέρειάς μας. Και μαζί μ΄αυτόν, σε συγκλίνουσα κατεύθυνση θα συνάδουν και οι άλλες αναπτυξιακές ευκαιρίες του τόπου μας.………..
Σ΄αυτή την προσπάθεια δεν πρέπει και δεν μπορούμε να είμαστε μόνοι μας. Είναι σαφές ότι στην ήδη ισχυρή συμβολή της Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη της περιοχής της, προστίθεται άλλη μια διάσταση: αυτή του υποκινητή, του συντονιστή και του φορέα, που συσπειρώνει και απελευθερώνει τις ζωντανές δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας.Αυτές οι βασικές αρχές, ας γίνουν κατανοητά επιτέλους από την κεντρική πολιτεία. Ας ασκήσει το κράτος πολιτική δημοκρατίας στην ανάπτυξη, υποστηρίζοντας τη συμμετοχή και την πρωτοβουλία της περιφέρειας. Γιατί, όπως είπα, εθνικό κεφάλαιο είναι κάθε τοπικό κεφάλαιο, ξεχωριστά και όλα μαζί. Μπορούμε να κάνουμε τον πολιτιστικό τουρισμό, μοχλό αειφόρου ανάπτυξης και κινητήρια δύναμη όλης της χώρας. Μπορούμε την εξωστρέφεια να την κάνουμε πραγματικότητα και να την αποτιμήσουμε όχι μόνο σε οικονομικούς όρους, αλλά σαν πολιτιστική προσφορά σε όλους. Μπορούμε να φέρουμε το αύριο πιο κοντά, αξιοποιώντας την κοινή μας κληρονομιά, αυτή που ανήκει σε όλους.
